Kernelement 1

Plezier in het spel staat voorop, voor kinderen en professionals

Het is goed te zien of kinderen plezier hebben. Dat is af te meten aan de mate van hun welbevinden en betrokkenheid.

Welbevinden

Belangrijke signalen van welbevinden zijn genieten, spontaniteit en zichzelf kunnen zijn, openheid, ontspanning en innerlijke rust, en vitaliteit (De Leuvense Welbevinden Schaal, LWS, Laevers e.a. 2012). Wat zie je dan bij de kinderen?

Het kind voelt zich duidelijk op en top, geniet met volle teugen.
Het kind is blij en opgewekt: (glim)lachen, glunderen, kraaien van plezier.
Het kind is spontaan, kan zichzelf zijn en toont zelfvertrouwen.
Het kind is ontspannen en vertoont geen signalen van stress.
Het kind heeft een stralende blik, toont levenslust, reageert energiek.
Het kind stelt zich open voor de omgeving en het contact met andere kinderen en volwassenen en geniet van wat de situatie biedt.

Betrokkenheid

Je ziet grote betrokkenheid bij kinderen als ze helemaal opgaan in waar ze mee bezig zijn. Op welke signalen kun je letten?

Concentratie: het kind laat zich niet afleiden, het richt de aandacht op dat waar het mee bezig is.
Motivatie: het kind doet iets uit zichzelf, omdat het erg aangesproken wordt door de activiteit, het is werkelijk geïnteresseerd.
Intense mentale activiteit: de waarneming van het kind is scherp en intens. Kinderen laten zien creatief en nauwkeurig te zijn en laten complex handelen zien.
Voldoening: het is te zien dat het kind voldoening ervaart, het is niet verveeld en heeft merkbaar zin in het spel.
Exploratiedrang: kinderen hebben de behoefte grip te krijgen op de werkelijkheid, je ziet dat ze verder verkennen en ontdekken.

Meespelen biedt kansen om welbevinden en betrokkenheid te ondersteunen of te versterken. Maar het kan het spel van de kinderen ook verstoren. De kernelementen van Taaldenken in spel vormen een richtlijn hoe je spel op een positieve manier kunt beïnvloeden.

Aandachtspunten
Hou goed in de gaten of welbevinden en betrokkenheid niet afnemen als je mee gaat spelen. Dat is een signaal dat de kinderen hun eigen lijn niet meer kunnen vasthouden doordat je het spel te sterk in een door jou gekozen richting stuurt (zie ook kernelement 7).
Laat je meenemen in het spel van de kinderen. Wees nieuwsgierig, laat je verrassen en gebruik je verwondering in de doen-alsof-wereld…

Bronnen
Laevers, F. et al. (2012). Een procesgericht kindvolgsysteem voor kleuters. Leuven: Centrum voor Ervaringsgericht Onderwijs.

Video

Bij het videofragment
Bij dit videofragment schetsen we eerst de context van het spel. Dan leggen we je een aantal kijkvragen voor en nodigen we je uit om een relatie te leggen met je eigen praktijk.

Context
Voorafgaand aan dit fragment hebben de kinderen en Francisca hun geleende boeken uit de bibliotheekhoek bekeken. De betrokkenheid neemt af en Francisca brengt een nieuwe impuls in: er stinkt iets. Eerder heeft Francisca gezien dat de kinderen de baby aan het verschonen waren. Daarbij waren de poepluiers onderwerp van gesprek. Francisca pakt deze draad weer op. Ze heeft daar zelf duidelijk plezier in.

Kijkvragen

Zie je hoe aanstekelijk het spelplezier van Francisca is voor de kinderen?
Zie je hoe Francisca zich aan het eind laat meenemen door een grapje van het meisje en er samen gelachen wordt?
Bij welke kinderen zie je betrokkenheid ontstaan door de inbreng van Francisca?

Samen doordenken

Waar heb jij zelf vandaag plezier aan beleefd in het spel met de kinderen? Hoe reageerden de kinderen?
Op welke manier zet jij je humor in om de betrokkenheid van kinderen te vergroten?
In hoeverre lukt het jou om je eigen spelidee los te laten als kinderen door iets anders geboeid zijn?
Hoe ga jij mee in het doen-alsof- spel van de kinderen?